Cyrraedd Patagonia

Cymerodd y Mimosa ddau fis cyn i'r ymfudwyr gyrraedd Patagonia. Glaniodd ar Orffennaf 28ain 1865 ym Mhorth Madryn (Puerto Madryn yn Sbaeneg). Dyna ddyddiad Gŵyl y Glaniad.

Ar ôl cyrraedd ym Mhatagonia, roedd yr ymfudwyr yn siomedig. Roedd hi'n oer iawn ac nid oedd cysgod ar gael. Roedd y tir yn sych ac anffrwythlon ac nid oedd unrhyw lety ar gael. Roedd y 100 erw sgwâr o dir oedd wedi i addo iddynt yn anialwch heb unrhyw ddŵr, ychydig o fwyd, ac ychydig o ddeunyddiau oedd ar gael ar gyfer adeiladu.

Roedd bywyd yn anodd i ddechrau yn y lle hwn, ac yr oedd yn profi i fod yn heriol iawn ar gyfer yr ymsefydlwyr cynnar. Ar y dechrau roedd y Cymry yn aros ger y bae tan y gwnaeth ychydig o ddynion clirio llwybrau ar draws yr anialwch er mwyn iddynt gerdded y deugain milltir i Cwm Chubut. Byddent wedi cymryd diwrnodau i gerdded ar draws yr anialwch.

Daeth llawer o'r mewnfudwyr o ardaloedd diwydiannol cymoedd de Cymru. Roedd eu sgiliau fel dynion rheilffyrdd neu lowyr yn ddiwerth oherwydd nid oeddynt yn ffermwyr ac roedd prinder

profiad o bobl i weithio ar y tir.

Roedd llawer yn gwynebu tlodi a chaledi mawr wrth iddynt geisio creu bywoliaeth. Roedd yn anodd i dyfu unrhyw beth ar y tir diffaith. Roedd y dyfodol yn edrych braidd yn llwm, ac roedd llawer o bobl yn difaru symud o Gymru.

Defnyddiodd yr ymfudwyr y llifogydd achlysurol yr afon Camwy i greu ffosydd i gasglu dŵr o'r afon Camwy. Yn 1868, roedd ganddynt gynhaeaf llwyddiannus ac o hynny ymlaen gallent dyfu digon o fwyd. Ymhen amser, sefydlwyd cymunedau Cymraeg gan adeiladu capeli ac ysgolion.

Enw'r afon oedd Afon Chubut, ond rhoddodd yr ymsefydlwyr enw arall iddi sef 'Camwy'. Mae'r ddau enw Chubut a Camwy yn cael eu defnyddio heddiw.

Cyrhaeddodd mwy o ymsefydlwyr o Gymru yn y blynyddoedd oedd yn dilyn. Erbyn diwedd 1874, roedd y boblogaeth wedi tyfu. Daeth y bobl hyn a egni newydd i'r Wladfa, a dechreuodd ffermydd ddod yn amlwg ar hyd glannau afon Camwy.

Cawsant eu croesawu gan Edwin

Cynrig Roberts a Lewis Jones, dau Gymro oedd eisoes wedi cyrraedd ym Mhatagonia yn Mehefin 1865 i baratoi ar gyfer dyfodiad y prif gorff o ymsefydlwyr.

Mae union nifer o fewnfudwyr a hwyliodd i Batagonia ar y Mimosa yn ansicr.